Waarom is voeding zo belangrijk bij kanker?
Bij kanker en het herstel daarvan is een sterk lichaam van levensbelang. Zeker bij chemotherapie is de maximale dosis afhankelijk van wat een lichaam aankan. De juiste voeding op het juiste moment kan wezenlijk bijdragen aan minder bijwerkingen en laat het lichaam zo snel als mogelijk weer aansterken. Hoe eerder een diëtist bij de behandeling wordt betrokken, hoe groter het resultaat.
Meest voorkomende soorten kanker
In Nederland worden jaarlijks 116.000 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld. Dat betekent dat 1 op de 3 mensen er ooit in zijn of haar leven mee te maken krijgt. Verwacht wordt dat het aantal nieuwe kankerpatiënten de komende jaren blijft stijgen. Goed nieuws is dat nieuwere en betere behandelmethoden patiënten meer tijd geven en betere overlevingskansen.
De kankersoorten die het meest voorkomen zijn aan darmen, borst, long, prostaat en huid.
Verschijnselen en klachten
Iedere vorm en stadium van kanker kent zijn specifieke klachten, waarop de behandeling afgestemd kan zijn.
Weefselschade en functieverlies
Ontstaat meestal in of rondom het orgaan waar de tumor zich bevind. Bij organen die betrokken zijn bij voeding kan dit leiden tot passagestoornissen, spijsverterings- of voedselopnameproblemen. Chemotherapie kan zorgen voor ontstekingen in de mond, diarree of juist obstipatie. Bij tumoren in de mond of keel kunnen kauw en/of slikproblemen voorkomen. Gevaar voor bloedingen kunnen ontstaan in longen en maag-darmgebied, met als gevolg ijzergebrek en energieverlies.
Malaiseklachten
Stoffen die de tumor produceert of het immuunsysteem of medicatie kunnen smaakverandering, eetlustverlies en vermoeidheid veroorzaken. Hierdoor kan de eiwit-, vet-, en koolhydraatstofwisseling ontregeld raken, maar ook het rustmetabolisme.
Pijn
De tumor kan drukken op organen- en zenuwweefsel, waardoor pijn ontstaat. Ook therapieën kunnen pijn veroorzaken.
Psychische symptomen
Depressie, angst, slapeloosheid, sufheid, delier en karakterveranderingen kunnen zich voordoen. Emotionele ontregelingen, zoals woede, verdriet en wanhoop komen ook vaak voor.
Gewichts- en spierverlies
Alle hierboven genoemde klachten kunnen leiden tot vet- en spierverlies. Dat zorgt weer voor gewichtsverlies en zwakte.
Bij borstkanker zorgt hormoontherapie vaak voor gewichtstoename. Het is belangrijk om voordat er een prothese wordt aangemeten, eerst het gewenste gewicht weer te bereiken, om een verkeerde prothesemaat te voorkomen.
Voeding bij kanker
Als diëtist onderzoek ik welke kankersoort, behandeling, verschijnselen, klachten, energie- en eiwitbehoefte er zijn om de dieet-leefstijlbehandeling te kunnen starten. Er wordt gestreefd naar een zo goed mogelijke voedingstoestand en zo weinig mogelijk klachten. Hiervoor zijn een scala aan mogelijkheden en tips op voedings-leefstijlgebied.
Behandelingen zoals chirurgie, radio-, chemo-, hormoon- en doelgerichte therapie worden ondersteund met voeding. Sommige voedingsmiddelen (grapefruit, alcohol, cola, vette vis, supplementen) hebben directe invloed op de behandeling en worden juist wel of niet ingezet.
Ook bijvoeding en sondevoeding (thuis) kunnen ingezet worden als reguliere voedingsmiddelen niet meer voldoen.
De juiste dieetbehandeling is essentieel voor sneller herstel en een betere kwaliteit van leven.
Samenwerking ISOZzon
Ik ben aangesloten bij het oncologisch netwerk ISOZzon voor optimale samenwerking tussen artsen en paramedici bij de behandeling van kanker in ZuidOost Nederland.
Er is een onderzoek gedaan naar de reis van de oncologiepatiënt van klacht > onderzoek > diagnose > medische behandeling > behandeling-zorg-advies paramedici tot einde medische behandeling. Hieruit blijkt dat er vooral nog veel winst te behalen is tussen de samenwerking van artsen met paramedici uit de omgeving van de kankerpatiënt. Er blijken bij kankerpatiënten nog veel onduidelijkheden te zijn over mogelijke behandelingen dicht bij huis. Daar willen we bij ISOZzon graag verbetering aanbrengen, met meer aandacht voor voeding, beweging, psychosociale zorg en hulp van ‘instanties’. Ook de benadering van de kwetsbare en zieke oncologiepatiënt kan beter.
Onze missie: ISOZzon is een interdisciplinair en transmuraal netwerk van zorgverleners, gespecialiseerd in de oncologie, die samen streven naar kwalitatief hoogwaardige zorg op maat voor oncologische zorgvragers en hun naasten.
Onze visie: ISOZzon staat voor bereikbare, interdisciplinaire, oncologische zorg op maat waarbij de zorgvrager en zijn/haar naaste(n) de regie behouden.
Op de website van ISOZzon vindt u welke disciplines aangesloten zijn bij verschillende clusters en wat ze voor u kunnen betekenen. Zelf ben ik als diëtist aangesloten bij cluster Venlo.